Ślad węglowy – czym jest i jak go ograniczyć?

Minimalizowanie śladu węglowego to jedno z największych wyzwań stojących przed ludzkością. Czy wiesz, jak walczyć z nim w prywatnym życiu?

Z artykułu dowiesz się:

• Co to jest ślad węglowy?
• Jakie są sposoby na minimalizację śladu węglowego?
• W jaki sposób oszacować wielkość śladu węglowego?
• Co jest odpowiedzialne za największy ślad węglowy?

Zobacz też: Kobieta i ekologia – czy jesteśmy świadome?

W ostatnich latach świadomość na temat zmian klimatu rośnie w bardzo szybkim tempie. Wraz z jej wzrostem rośnie również potrzeba przeciwdziałania dalszemu niszczeniu naszej planety. Niestety, wiele osób uważa, że jako jednostki nie są w stanie nic zdziałać. To nie prawda, a takie myślenie w dużym stopniu wpływa na pogarszanie się stanu naszej planety. Im więcej osób zdaje sobie sprawę, że codzienne wybory i styl życia każdego z nas wpływa na ogólną sytuację na Ziemi, wliczając w to komfort życia niedźwiedzi polarnych oraz zmiany klimatu w Afryce, tym lepiej. Czy wiesz już jakie zachowania przyczyniają się do dewastacji środowiska?

Czym jest ślad węglowy?

Przez ostatnie lat niezwykle popularne i modne stało się sformułowanie „ślad węglowy”. Używają go gwiazdy wielkiego formatu, milionerzy, a także zwykli ludzie. Mówi się o zmniejszaniu śladu węglowego i sposobach, aby to osiągnąć. W wielu dyskusjach zapomina się jednak wytłumaczyć, co pojęcie to właściwie oznacza. Co to jest ślad węglowy?

Zgodnie z oficjalnym stanowiskiem naukowym są to wszystkie gazy cieplarniane, które zostały uwolnione do atmosfery w wyniku konsumpcji dóbr. Oznacza to, że ślad węglowy jest generowany przez niemal każdą wykonywaną przez człowieka czynność, np. kąpiel, jazdę samochodem, jedzenie.

Pochodzenie śladu węglowego można podzielić na:

• powstały w wyniku zużycia energii w domostwach,
• wynikły z transportowania ludzi i towarów,
• powstały w czasie produkcji żywności,
• powstały w czasie produkcji pozostałych dóbr.

Wszystkie z powyżej wymienionych czynności generują jakąś ilość zanieczyszczeń, które nazywamy właśnie śladem węglowym. Każdy człowiek generuje nieco inny ślad węglowy, jednak nie można w całości uniknąć jego produkcji. Każdego jednak stać na dokładne przemyślenie podejmowanych codziennie aktywności i ograniczenie tych, które generują największe szkody.

Na całościowy ślad węglowy składa się więc styl życia, przyzwyczajenia żywieniowe, sposób transportu do pracy i na wakacje, ilość kupowanych ubrań i ich jakość, czy też efektywny recykling i segregowanie śmieci. Np. osoba mieszkająca w kraju rozwijającym się, spożywająca głównie posiłki roślinne i nieporuszająca się samochodem generuje znikomy ślad węglowy w porównaniu do przeciętnego obywatela państwa wysokorozwiniętego, codziennie jedzącego steki, jeżdżącego samochodem do pracy i latającego samolotem na wakacje.

Jak duży ślad węglowy generują ludzie? Obywatel USA produkuje średnio 13 ton gazów cieplarnianych rocznie. W porównaniu do Polski to bardzo dużo. Statystyczny Polak emituje bowiem 8 ton gazów rocznie. To jednak i tak bardzo dużo, co obrazuje poniższa tabela.

Jak można zmniejszyć ślad węglowy?

Polska nie jest co prawda największym producentem gazów cieplarnianych, jednak również zobowiązana jest do zmniejszenia śladu węglowego. Obowiązek ten jest z jednej strony narzucony przez prawodawstwo, ale wynika również z konieczności dbania o naszą planetę i zdrowie przyszłych pokoleń. Jak zmniejszyć ślad węglowy?

Najlepsze sposoby by na kompensację śladu węglowego:

• przestrzeganie zasad ekologicznego stylu życia: segregacja odpadów, oszczędzanie zasobów, oszczędne kupowanie,
• ograniczenie wymiany sprzętów elektronicznych,
• korzystanie z transportu zbiorowego,
• kupowanie produktów firm dbających o minimalizację wydzielania gazów cieplarnianych,
• korzystnie z alternatywnych źródeł energii,
• kupowanie produktów wysokiej jakości służących przez lata,
• oddawanie starych przedmiotów w dobrym stanie potrzebującym lub ich sprzedaż,
• kupowanie przedmiotów zgodnie z potrzebami,
• niekupowanie na wyrost,
• kupowanie przedmiotów z recyklingu.

Jak obliczyć ślad węglowy?

Biorąc pod uwagę mnogość czynników wpływających na ślad węglowy każdego człowieka, niemożliwe jest jego dokładne wyliczenie. Obliczanie śladu węglowego polega więc głównie na szacowaniu i przewidywaniu działań.

Problematyczne jest już zebranie do kupy wykonywanych na co dzień czynności i konsumowanych dóbr, a to dopiero wierzchołek góry lodowej. Niejasne jest również, jak obliczyć np.  ślad węglowy każdego z pasażerów w pociągu. W teorii powinno się określić ilość paliwa, jaką spala maszyna i podzielić przez liczbę pasażerów. Taka taktyka jest jednak zbytnim uproszczeniem, ponieważ pasażerowie pierwszej klasy zajmują więcej miejsca, niż ci z drugiej. Problemem jest też waga bagażu każdego z pasażerów, ponieważ im większe obciążenie pociągu tym, więcej paliwa on zużywa. Wynika więc z tego, że każdy z podróżujących może mieć nieco inny ślad węglowy.

Powyższe problemy można by jeszcze jakość rozwiązać i wyliczyć w niezbyt skomplikowany sposób. Co jednak z produkcją pociągu, jego czyszczeniem, obsługą i konserwacją? Chcąc być rzetelnym w obliczeniach, należałoby wziąć te czynniki pod uwagę. W takim przypadku pasażer, który jadł w wagonie i zostawił w nim śmieci, wygeneruje większy ślad węglowy.

Na szczęście dla przeciętnego człowieka wszystkie te dokładne wyliczenia nie mają znaczenia. Zwykłemu obywatelowi w zupełności wystarczą szacunkowe dane i sama świadomość konieczności zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych.

Kalkulatory śladu węglowego

W ostatnich latach w Internecie powstało wiele kalkulatorów, mogących oszacować ślad węglowy pojedynczej osoby lub rodziny. W celu dokonania obliczeń należy wpisać w nie dane na temat zakupów, środków transportu, zużycia energii, czy odbywanych wakacjach. Niektóre kalkulatory (np. od Agencji Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych) uwzględniają również generowane odpady i ich recykling.

Wiele z tych narzędzi to jednak nie tylko proste kalkulatory, a programy podpowiadające sposoby na zmniejszenie śladu węglowego. Warto więc z nich skorzystać i przekonać się, jak można w prosty sposób sprawić, że nasza planeta będzie czystsza.

Co zostawia największy ślad węglowy?

Odpowiedzialność za największą emisję gazów cieplarnianych ponoszą przedsiębiorstwa i fabryki wytwarzające rozmaite dobra. Duży udział w zwiększaniu śladu węglowego mają kopalnie oraz inne firmy użytkujące duże maszyny zasilane surowcami naturalnymi. Nie bez winy są również fabryki wprowadzające do obrotu duże ilości jednorazowych opakowań plastikowych, np. butelek, sztućców, czy słomek.

Wiele z takich przedsiębiorstw nie tylko wytwarza sporo przedmiotów, które służą przez krótki czas, często w celach jedynie estetycznych. Taka strategia często łączona jest z nieefektywną polityką dotyczącą wykorzystania surowców naturalnych oraz brakiem chęci zmiany.

Najczęściej zadawane pytania: