Światowe i krajowe organizacje ekologiczne, które musisz znać!

Czym są organizacje ekologiczne i jak działają? Warto o tym wiedzieć przed zbliżającym się sezonem rozliczeń podatkowych.

Z niniejszego artykułu dowiesz się:

• Jak działają organizacje ekologiczne.
• Skąd takie instytucje pozyskują fundusze.
• Jakie są najważniejsze organizacje ekologiczne w Polsce i na świecie.

Troska o środowisko jest coraz bliższa naszemu społeczeństwu. Wraz z podniesieniem poziomu edukacji rośnie świadomość na temat zagrożeń cywilizacyjnych. Coraz więcej osób postanawia nie poprzestawać na biernym poznawaniu o otaczającego ich świata i zastanawia się nad przyłączeniem do znanej organizacji ekologicznej. Czym jednak są takie instytucje? Przed rozpoczęciem kariery ekologa-amatora warto przyjrzeć się działalności różnych inicjatyw, by trafić do tej właściwej. Wiele z nich nie ma sformalizowanych struktur, funkcjonują jako oddolne inicjatywy społeczne. Inne to zaś zhierarchizowane i rozbudowane osoby prawne działające w wielu krajach.

Jeśli interesuje Cię tematyka ekologii, dowiedz się jak skutecznie dbać o środowisko.

Czym są organizacje ekologiczne?

Pod pojęciem tym można rozumieć instytucje pozarządowe, których statutowym celem jest ochrona środowiska. Oczywiście celów tych może być więcej. Należy jednak zauważyć, że ustawodawca nie nakazał faktycznego wykonywania tego założenia. Zgodnie z prawem, za organizację ekologiczną można więc uznać każdy byt, który zadeklaruje działalność na rzecz ochrony środowiska, nawet jeśli ma to tylko znaczenie wizerunkowe. Ważne, by była to forma zrzeszenia społecznego wyodrębniona organizacyjnie, prowadząca legalną działalność.

Na czym polega działalność organizacji ekologicznych?

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na tak postawione pytanie, mając na względzie mnogość tego typu bytów. Uogólniając, można jednak sprowadzić działalność tak określanych przedsięwzięć do:

• Edukacji, podnoszeniu świadomości i wrażliwości społecznej;
• Aktywnej ochrony przyrody;
• Inicjatyw ustawodawczych;
• Akcji protestacyjnych;
• Prowadzeniu śledztw i dochodzeń;
• Kontroli społecznej;
• Pozyskiwania środków.

Jak widać zakres działalności organizacji ekologicznych jest szeroki. Warto przybliżyć poszczególne działy, rozpoczynając od edukacji. Wbrew pozorom to chyba najważniejszy przejaw inicjatyw fundacji czy stowarzyszeń. Edukacja jest domeną każdej, nawet najmniejszej organizacji ekologicznej. Może być uskuteczniana zarówno wobec dzieci jak i dorosłych. Działacze pojawiają się w szkołach i na wydarzeniach publicznych, np. piknikach rodzinnych i festynach ekologicznych. W poczet takich inicjatyw zaliczają się też kampanie w mediach społecznościowych i telewizji. Są to więc wszystkie formy aktywności mające podnieść świadomość społeczeństwa w ważnym dla organizacji temacie.

Aktywna ochrona przyrody to zaś działalność nieczęsto głośna, ale bardzo ważna. Niestety budzi też najwięcej kontrowersji, bowiem wszelkie ingerencje w ekosystem należy przeprowadzać w oparciu o wiedzę ekspercką i w granicach prawa. Gdy jednak te przesłanki są spełnione, można osiągnąć spektakularne rezultaty. Działacze ekologiczni finansują tego typu działalność z funduszy unijnych lub krajowych, ale nie zawsze. Aktywna ochrona przyrody ma różne oblicza i skalę, może to być zarówno montaż budek lęgowych dla ptaków w miastach, jak i renaturalizacja rzek czy też wypas bydła na obszarach ochrony ptaków.

Inicjatywy ustawodawcze mają zaś na celu wprowadzenie takich zmian w prawie, które polepszą stan ochrony przyrody w kraju. Można więc powiedzieć, że organizacje ekologiczne lobbują. Wydaje się to brzmieć źle, ale normą jest, że działacze wchodzą w interakcje z politykami, co obu stronom daje pewne korzyści. Nie należy jednak zapominać o obywatelskich inicjatywach ustawodawczych – jest to sytuacja, w której to społeczeństwo wychodzi do polityków z propozycją zmian w prawie. Organizacje ekologiczne stymulują podobne procesy, zbierają podpisy pod projektami aktów prawnych i później przedkładają je do laski marszałkowskiej za pośrednictwem zaangażowanego w sprawę posła. Jednak to, co się później z tej inicjatywy wykluje, zależy wyłącznie od polityków.

Akcje protestacyjne to bez wątpienia najbardziej spektakularna część działalności organizacji ekologicznych. Są to zarówno lokalne sprzeciwy np. przeciw niebezpiecznym inwestycjom, jak i wielkie protesty na modłę tych prowadzonych przez np. Extinction Rebellion. Światowe i krajowe organizacje ekologiczne protestują często, czasem nawet słusznie, a niekiedy tylko dla wzbudzenia rozgłosu. Warto jednak zauważyć, że o wielu problemach byłoby głucho, gdyby nie rozdźwięk nadany im przez ekologów. Często też to właśnie oni składają do prokuratury zawiadomienia w sprawie możliwości popełnienia przestępstwa, gdy wyrządzono szkodę na przyrodzie albo w środowisku. By jednak do tak skrajnych sytuacji nie dochodziło, organizacje ekologiczne często prowadzą kontrole społeczne, tyczy się to zwłaszcza inicjatyw samorządowych. Wykorzystują tu prawo do informacji o środowisku.

W jaki sposób organizacje ekologiczne pozyskują fundusze?

Oczywiście wszystko powyższe kosztuje i nie byłoby możliwe bez odpowiedniego finansowania. Zazwyczaj więc organizacje ekologiczne, zwłaszcza te mniejsze, zbierają datki albo odpisy 1% z podatku dochodowego. Inną formą zdobywania środków na działalność są różnego rodzaju dotacje pozwalające prowadzić ukierunkowane działania w ramach ściśle określonych ram. Warto jednak pamiętać, że niektóre z tych instytucji prowadzą działalność zarobkową. W grę wchodzi też pozyskiwanie funduszy unijnych.

Organizacje ekologiczne w Polsce

Do głównych organizacji ekologicznych działających w Polsce można zaliczyć m.in.:

• Ligę Ochrony Przyrody,
• Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami w Polsce,
• Pracownię na Rzecz Wszystkich Istot,
• Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków,
• Klub Gaja,
• Polskie Towarzystwo Geograficzne,
• Stowarzyszenie Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi EKOLAND,
• Małopolskie Towarzystwo Ornitologiczne,
• Klub Przyrodników,
• Polskie Stowarzyszenie Zero Waste,
• Stowarzyszenie Otwarte Klatki,
• Krajowa Sieć Informacji o Bioróżnorodności,
• Fundacja Dzika Polska,
• Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze,
• Fundacja Na Recz Zrównoważonego Rozwoju.
• Fundacja Ratujmy Ptaki,
• Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych (FWIE),
• Towarzystwo dla Natury i Człowieka,
• Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody Salamandra,
• Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków,
• Towarzystwo Przyrodnicze Bocian,
• Nauka dla przyrody.

Jak widać po samych nazwach, spektrum działania tych stowarzyszeń, grup, fundacji i innych organizacji jest bardzo szerokie. Niektóre z nich mają bardzo ogólne cele działalności, inne skupiają się na konkretnych aspektach szeroko pojętej ekologii. Dzięki temu każdy znajdzie organizację odpowiednią do jego zainteresowań. Warto zainteresować się nimi bliżej, a także szukać jeszcze bardziej lokalnych grup, które działają tylko w ramach województwa, powiatu czy gminy. Podobne inicjatywy rodzą się już nawet w ramach miast czy dzielnic.

Organizacje ekologiczne na świecie

Do najbardziej znanych organizacji ekologicznych rangi światowej zaliczyć można m.in.:

• BirdLife International,
• ClientEarth – Prawnicy dla Ziemi,
• Europejską Agencję Środowiskową,
• Greenpeace International,
• PETA,
• World Wide Found for Nature (WWF),
• Citizens’ Climate Lobby (CCL) ,
• Coalition Clean Baltic (CCB) – Koalicja Czysty Bałtyk,
• Coastal & Marine Union (EUCC),
• Friends of the Earth International – Przyjaciele Ziemi,
• Foundation for Environmental Education (FEE),
• Global Biodiversity Information Facility (GBIF) – Światowa Sieć Informacji o Bioróżnorodności,
• Green Cross International – Międzynarodowy Zielony Krzyż,
• International Union for Conservation of Nature (IUCN) – Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody,
• Międzynarodowy Ruch na Rzecz Zwierząt Viva!

Najczęściej zadawane pytania: