Cera wrażliwa i alergiczna — jak rozpoznać, co jej szkodzi i co jej pomaga?

Cera wrażliwa to problem, który dotyka wielu osób. Skóra tego typu jest nadmiernie reaktywna na różne czynniki, takie jak kosmetyki, zanieczyszczenia, zmiany temperatury, stres czy alergeny. Objawia się to zaczerwienieniem, pieczeniem, swędzeniem, uczuciem ściągnięcia lub napięcia. Cera wrażliwa wymaga specjalnej pielęgnacji, która będzie łagodzić podrażnienia, nawilżać i wzmacniać barierę ochronną skóry. W tym artykule dowiesz się, jak rozpoznać cerę wrażliwą, co jej szkodzi i jakich składników szukać (i jakich unikać) w kosmetykach.

Jak rozpoznać cerę wrażliwą?

Cera wrażliwa cechuje się nadmierną wrażliwością na oddziałujące na nią czynniki. Podczas gdy cera normalna nie zareaguje na nie w ogóle, przy cerze wrażliwej niemal natychmiast pojawi się uczucie dyskomfortu w obrębie twarzy (jej części lub całości). Pokrywa się zaczerwienieniem, zaczyna piec, mrowić, nieprzyjemnie szczypać. Może nawet wystąpić świąd skóry (choć rzadziej). Najprościej mówiąc: reakcję cery wrażliwej wywołuje to, co normalnie nie powinno jej wywoływać.

Wymienione objawy pojawiają się na skutek działania czynników fizycznych i chemicznych. Są to przede wszystkim czynniki atmosferyczne i mechaniczne: wiatr, wysoka lub niska temperatura (lub jej gwałtowne zmiany), promieniowanie UV czy tarcie powierzchni skóry, np. ręcznikiem. Wśród czynników chemicznych dominują składniki kosmetyków, m.in. konserwanty, barwniki, substancje zapachowe, detergenty, które odpowiadają za powstawanie piany. Wcale nie muszą to być substancje syntetyczne, ponieważ nadwrażliwa cera może źle zareagować również na składniki pochodzenia naturalnego.

Warto podkreślić, że cera wrażliwa to podtyp, a nie typ cery. Oznacza to, że wrażliwa może być zarówno cera sucha, jak i mieszana czy tłusta. Razem z nadmierną wrażliwością może też, ale nie musi, współwystępować nadreaktywność naczynek krwionośnych (cera naczynkowa).

Dlaczego cera jest wrażliwa?

Przyczyny nadwrażliwości cery mogą być różne i zależeć od wielu czynników. Niektóre osoby mają cerę wrażliwą od urodzenia lub od dzieciństwa. Może to być spowodowane genetycznymi uwarunkowaniami skóry lub chorobami skórnymi takimi jak atopowe zapalenie skóry czy trądzik różowaty. Inne osoby nabywają cerę wrażliwą w trakcie życia na skutek różnych wpływów zewnętrznych lub wewnętrznych.

Do najczęstszych czynników zewnętrznych należą:

• zanieczyszczenie środowiska
• klimatyzacja i ogrzewanie
• promieniowanie słoneczne
• używanie nieodpowiednich kosmetyków
• nadmierne oczyszczanie i peelingowanie skóry
• zabiegi kosmetyczne i medyczne
• kontakt ze środkami chemicznymi lub alergenami

Do czynników wewnętrznych należą:

• zmiany hormonalne (np. cykl menstruacyjny, ciąża, menopauza)
• stres i emocje
• nieprawidłowa dieta i nawodnienie
• palenie papierosów i nadużywanie alkoholu
• przyjmowanie niektórych leków

Wszystkie te czynniki mogą osłabić naturalną barierę ochronną skóry, która składa się z naskórka i warstwy lipidowej. Bariera ta chroni skórę przed utratą wody, przedostawaniem się drobnoustrojów i substancji drażniących oraz przed uszkodzeniem komórek skóry. Jeśli bariera jest naruszona, skóra staje się sucha, podatna na podrażnienia i infekcje oraz szybciej się starzeje.

Jak pielęgnować cerę wrażliwą?

Pielęgnacja cery wrażliwej powinna być dostosowana do jej potrzeb i problemów. Podstawowymi zasadami są:

• delikatność
• nawilżanie
• ochrona

Delikatność oznacza, że należy unikać wszystkiego, co może podrażnić skórę. Oznacza to między innymi używanie łagodnych kosmetyków do oczyszczania twarzy, najlepiej bez mydła, alkoholu i zapachu, stosowanie ciepłej, a nie gorącej lub zimnej wody do mycia twarzy, osuszanie twarzy przez delikatne klepanie ręcznikiem, a nie pocieranie, rezygnacja z peelingów mechanicznych z drobinkami i szczoteczek do twarzy, ograniczenie używania kosmetyków kolorowych lub wybieranie tych hipoalergicznych i bezzapachowych, unikanie kontaktu ze środkami chemicznymi, alergenami i innymi substancjami drażniącymi

Nawilżanie polega na zapewnieniu skórze odpowiedniego poziomu nawodnienia i odżywienia. Oznacza to między innymi: stosowanie kremów nawilżających do cery wrażliwej, najlepiej z zawartością składników łagodzących i regenerujących, dostosowanie kremu do typu cery (sucha, mieszana czy tłusta) i pory roku (lżejszy latem, bogatszy zimą), stosowanie kremów na dzień i na noc, ponieważ mają one różne funkcje i składniki, nawadnianie organizmu od wewnątrz poprzez picie co najmniej 2 litrów wody dziennie,uzupełnianie diety o produkty bogate w witaminy, minerały i kwasy tłuszczowe, które wpływają na kondycję skóry

Ochrona oznacza, że należy chronić skórę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Oznacza to między innymi stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym przez cały rok, nie tylko latem, unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce, zwłaszcza w godzinach największego nasłonecznienia, noszenie nakrycia głowy, okularów przeciwsłonecznych i ubrań chroniących skórę przed promieniowaniem UV, ograniczenie przebywania w klimatyzowanych lub ogrzewanych pomieszczeniach, które wysuszają powietrze, stosowanie nawilżaczy powietrza lub miski z wodą w pobliżu źródła ciepła, unikanie nagłych zmian temperatury i wilgotności powietrza.

Jakie kosmetyki wybrać do cery wrażliwej?

Wybór kosmetyków do cery wrażliwej nie jest prosty, ponieważ skóra tego typu może różnie reagować na różne składniki. Nie ma jednego uniwersalnego kosmetyku, który będzie pasował każdej osobie z cerą wrażliwą. Dlatego najlepiej jest testować kosmetyki na małym obszarze skóry przed użyciem na całej twarzy i obserwować reakcję skóry. Jeśli pojawia się zaczerwienienie, pieczenie, swędzenie lub inne objawy podrażnienia, należy natychmiast przerwać stosowanie kosmetyku i poszukać innego.

Ogólnie rzecz biorąc, kosmetyki do cery wrażliwej powinny spełniać następujące kryteria:

1. być hipoalergiczne, czyli nie zawierać składników, które mogą wywoływać alergie lub uczulenia
2. być bezzapachowe lub mieć delikatny zapach pochodzenia naturalnego
3. być łagodne i nie wysuszające skóry
4. zawierać składniki łagodzące, nawilżające i regenerujące skórę
5. zawierać filtry przeciwsłoneczne o wysokim współczynniku ochrony
6. mieć prosty i przejrzysty skład

Wśród składników, których należy unikać w kosmetykach do cery wrażliwej, są:

• alkohol etylowy i inne alkohole wysuszające skórę
• mydło i inne detergenty, które naruszają barierę ochronną skóry
• konserwanty syntetyczne, takie jak parabeny, formaldehyd czy fenoksyetanol
• barwniki i substancje zapachowe syntetyczne
• oleje mineralne i parafina, które zatykają pory skóry
• substancje drażniące, takie jak mentol, kamfora czy eukaliptus
• substancje komedogenne, czyli powodujące powstawanie zaskórników

Wśród składników, które są korzystne dla cery wrażliwej, są:

• woda termalna lub kwiatowa, która nawilża i łagodzi podrażnienia
• aloes, który ma właściwości nawilżające, kojące i gojące
• oleje roślinne, takie jak olej z awokado, jojoba czy migdałowy, które odżywiają i regenerują skórę
• masło shea lub kakaowe, które nawilżają i zmiękczają skórę
• witaminy A, C i E, które mają działanie przeciwutleniające i przeciwstarzeniowe
• alantoina, pantenol czy kwas hialuronowy, które nawilżają i łagodzą podrażnienia
• ekstrakty roślinne, takie jak rumianek, nagietek czy aloes, które mają właściwości przeciwzapalne i kojące

Przykłady kosmetyków do cery wrażliwej:

• Łagodny żel do mycia twarzy z aloesem i rumiankiem
• Krem nawilżający do cery wrażliwej z masłem shea i olejem z awokado
• Krem ochronny do cery wrażliwej z filtrem SPF 50+ i witaminą E

Jakie domowe sposoby mogą pomóc cerze wrażliwej?

Oprócz stosowania odpowiednich kosmetyków, można również wykorzystać domowe sposoby na pielęgnację cery wrażliwej. Są to naturalne i tanie metody, które mogą łagodzić podrażnienia, nawilżać i odżywiać skórę. Oto kilka przykładów domowych maseczek, toników, peelingów i olejków do cery wrażliwej:

1. Maseczka z jogurtu i miodu: jogurt ma właściwości nawilżające, odświeżające i łagodzące. Miód ma właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne i regenerujące. Połączenie tych dwóch składników daje maseczkę, która nawilża, koi i odżywia cerę wrażliwą. Wystarczy wymieszać 2 łyżki jogurtu naturalnego z 1 łyżką miodu i nałożyć na twarz na 15 minut. Następnie zmyć letnią wodą i osuszyć twarz.
2. Tonik z wody różanej: woda różana to naturalny tonik, który ma właściwości oczyszczające, ściągające i kojące. Pomaga usunąć zanieczyszczenia z powierzchni skóry, zmniejszyć pory i zaczerwienienia oraz przywrócić skórze pH. Woda różana jest delikatna i nie wysusza skóry. Można ją stosować codziennie rano i wieczorem po oczyszczeniu twarzy. Wystarczy nasączyć wacik wodą różaną i przetrzeć nim twarz.
3. Peeling z owsianki: owsianka to naturalny peeling, który ma właściwości złuszczające, nawilżające i łagodzące. Pomaga usunąć martwy naskórek, który zatyka pory i sprawia, że skóra jest szara i matowa. Owsianka jest delikatna i nie podrażnia skóry. Można ją stosować raz w tygodniu lub rzadziej, w zależności od potrzeb skóry. Wystarczy wymieszać 2 łyżki płatków owsianych z 2 łyżkami ciepłej wody i nałożyć na twarz masującymi ruchami. Następnie zmyć letnią wodą i osuszyć twarz.
4. Olejek z rumianku: rumianek to roślina, która ma właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne i kojące. Pomaga łagodzić podrażnienia, zmniejszać zaczerwienienia i goić drobne ranki na skórze. Olejek z rumianku można stosować jako serum do twarzy lub jako dodatek do kremu lub maseczki. Można go kupić gotowego lub zrobić samemu. Wystarczy namoczyć garść suszonego rumianku w szklance oleju roślinnego (np. oliwy z oliwek lub oleju kokosowego) i odstawić na tydzień w ciemnym miejscu. Następnie przecedzić olejek i przechowywać w szczelnie zamkniętym słoiku.

Kiedy warto skonsultować się z dermatologiem?

Cera wrażliwa nie jest chorobą, ale stanem skóry, który może być spowodowany różnymi czynnikami. Niektóre osoby mają cerę wrażliwą przez całe życie, inne tylko okresowo lub sezonowo. Cera wrażliwa nie wymaga leczenia farmakologicznego ani zabiegów medycznych, chyba że jest powiązana z innymi chorobami skórnymi lub ogólnoustrojowymi.

Jednak warto skonsultować się z dermatologiem, jeśli:

• objawy cery wrażliwej są bardzo nasilone i utrudniają codzienne funkcjonowanie
• objawy cery wrażliwej nie ustępują pomimo stosowania odpowiedniej pielęgnacji i unikania czynników drażniących
• objawy cery wrażliwej pojawiają się nagle i bez wyraźnej przyczyny
• objawy cery wrażliwej towarzyszą innym dolegliwościom, takim jak wysypka, pokrzywka, obrzęk, trudności w oddychaniu, ból głowy, gorączka czy osłabienie
• podejrzewa się, że cera wrażliwa jest spowodowana alergią lub uczuleniem na jakiś składnik kosmetyku lub pokarmu
• chce się wykonać testy alergiczne lub prowokacje skórne, aby zidentyfikować substancje, na które skóra jest nadwrażliwa
• chce się skorzystać z zabiegów kosmetycznych lub medycznych, które mogą wpłynąć na stan cery wrażliwej

Dermatolog to lekarz specjalista, który zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem chorób skóry, włosów i paznokci. Dermatolog może zbadać skórę pod kątem jej typu, stanu i problemów, zlecić odpowiednie badania i testy, zalecić leczenie farmakologiczne lub zabiegi medyczne oraz doradzić, jak dbać o cerę wrażliwą. Dermatolog może również pomóc dobrać odpowiednie kosmetyki do cery wrażliwej i zapobiegać jej podrażnieniom.