W obecnych czasach ilość wyrzucanych sprzętów elektrycznych i elektronicznych stale rośnie. Wysoka dostępność oraz niskie ceny sprzętów tego typu, zachęcają bardziej do kolejnych zakupów niż naprawiania zepsutych modeli. W poniższym artykule opisana została definicja elektrośmieci oraz sposoby ich utylizacji.
Co to są elektrośmieci?
Elektrośmieci, nazywane również elektroodpadami to zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (w skrócie ZSEE). Termin ten jest niezwykle obszerny – obejmuje nie tylko artykuły GSM, AGD czy RTV, ale również zabawki z elektrycznymi elementami czy urządzenia medyczne. Obecnie wyróżnić można 6 kategorii elektrośmieci:
- sprzęt, który działa na zasadzie wymiany temperatury – zamrażarki, chłodziarki, urządzenia osuszające, klimatyzacyjne, pompy ciepła, grzejniki z olejem czy automaty wydające schłodzone produkty,
- monitory, ekrany oraz sprzęt, który zawiera ekran o powierzchni ponad 100 cm – cyfrowe ramki do fotografii, telewizory, laptopy,
- lampy – świetlówki (fluorescencyjne), wysokoprężne lampy wyładowcze (lampy metalohalogenkowe i ciśnieniowe lampy sodowe), niskoprężne lampy sodowe czy diody LED (elektroluminescencyjne). Co ciekawe, w skład tej kategorii nie wchodzą tradycyjne żarówki. Jest to wyjątek, który wyrzucić można do śmieci zmieszanych,
- sprzęt wielkogabarytowy – komputery stacjonarne, artykuły AGD, drukarki, oprawy oświetleniowe, wyroby medyczne, sprzęt muzyczny, automaty i przyrządy służące do monitorowania oraz kontroli, sprzęt do odtwarzania dźwięku lub obrazu, kserokopiarki, urządzenia do dziergania i tkania, panele fotowoltaiczne,
- sprzęt małogabarytowy – automaty, urządzenia RTV oraz AGD, wyroby medyczne, przyrządy do pielęgnacji i higieny, sprzęt do monitorowania oraz kontroli, sprzęt ze zintegrowanymi panelami fotowoltaicznymi, sprzęt oraz komputery sportowe, oprawy oświetleniowe, instrumenty muzyczne, zabawki elektroniczne i elektryczne, wagi, kalkulatory i elementy instalacji cieplnej,
- małogabarytowy sprzęt telekomunikacyjny i informatyczny (o wymiarach zewnętrznych nie większych niż 50 cm) – smartfony, telefony stacjonarne, telefony komórkowe, drukarki, routery, smartwatche, tablety, kalkulatory kieszonkowe, komputery osobiste.
Jak widać, różnorodność produktów jest spora. Wspólnym elementem na pewno jest to, że wszystkie te produkty zawierają substancje mogące niekorzystnie wpływać na działanie oraz zdrowie organizmów żywych (między innymi ludzi) – ołów, rtęć, chrom, kadm, nikiel, związki bromu, azbest, freon czy PCB (bifenyle polichlorowane). Warto zaznaczyć, że jeśli sprzęt jest prawidłowo użytkowany, nie powoduje on zagrożenia. Niezbędne jest jednak prawidłowe jego zutylizowane.
Utylizacja elektrośmieci – czego NIE robić?
Na wielu produktach (w szczególności elektronicznych) znaleźć można logo przekreślonego kosza na śmieci. Oznacza ono, że nie powinniśmy wyrzucać ich razem z innymi śmieciami do kontenera na odpady zmieszane (a tym bardziej porzucać w lasach czy topić w zbiornikach wodnych).
Najważniejszą konsekwencją takiego działania jest szkodzenie środowisku oraz w długotrwałej perspektywie także sobie (wyżej wymienione substancje wywołują wiele chorób – od zaburzeń metabolizmu, aż po nowotwory). Kolejną konsekwencją może być kara pieniężna sięgająca do 5000 złotych.
Gdzie wyrzucać elektrośmieci?
Jeśli zastanawiamy się gdzie oddać elektrośmieci, należy wiedzieć że podstawową placówką, do której można je zawieźć, jest PSZOK (Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych). W tym miejscu wyrzucić można, poza elektrośmieciami, odpady takie jak przeterminowane leki, zużyte opony, odpady budowlane czy meble. Warto jednak zaznaczyć, że w PSZOK nie można zostawić materiałów zawierających azbest.
Jeżeli mamy jakiekolwiek wątpliwości dotyczące jakiegoś rodzaju elektrośmieci, warto skontaktować się z najbliższym PSZOKiem i upewnić przed wizytą, czy można zostawić w nim dane akcesorium lub urządzenie. Aby znaleźć najbliższy punkt odbioru elektrośmieci, wystarczy odwiedzić stronę internetową swojej gminy lub miasta. Tam znajdziemy również zakres odbieranych sprzętów, godziny otwarcia punktu czy informację o tym, czy możliwy jest bezpłatny odbiór elektrośmieci.
